Page 106 - Discover-Bizitzen-Ikasten-Irakasleari-Laguntzeko-Sistema-Integrala-5

3. GARDENKIA
Erretzeak bronkíoetan dueneragína
Bronkio baten sekzlo transbertsal honetan muki-gurulnak egoera nor- malean Ikusten dltugu, ezkerrean. Eskulnean, aldiz, erretzearcn ondo- rlozko mukia handitua, zillo hondatuak eta hormak kaltetuta ditugu.
OISCOVER; BIZrrZEN KASTEN • 5. n u la CARDENklAK!
Ikasleek beren eskuak saihets parean ipiní behar dituzte, eta gero amasa sakonki hartu: bota eta hartu, normaltasunez.
Galdetu: Zer gertatu zaie saihetsei, amasa hartu eta bota duzuen bitartean? (Saihetsak mugitu egin dirá).
Azaldu Ikasleei saihetsek birikak babesten dituztela eta bírikak puzten direnean, saihe- tsek ere gauza bera egiten dutela. Azaldu ñola, amasa hartzen denean, airea sudurretik eta ahotik sartu eta eztarrira joaten den. Eztarritik aireak trakea zeharkatzen du, airea- rentzako hodi iuzea, aiegia. Hau, bitan zatitzen da: bronkioak. Bronkio bakoitzak birika batera darama. Behin biriketara iritsi eta gero, bonkioak hodi txikiagotan zatitzen dirá, airearentzako zeiuietara iritsi arte: hemen airea odoi-hodi txiki-txikietan eikartrukatzen da odoiari beharrezko oxigenoa emateko. Bronkio bakoitza zuhaitzaren enborra bezaia iitzateke; hodi txikiagoak zuhaitzaren adarrak bezaia iirateke: gero eta txikiagoak, enbo- rretik urrunduz doazen heinean.
Erakus ezazu gardenkia. Lagundu ikasieei bronkioen ataiak ezagutzen. Adierazi ziiioak eta marrazkiko aiderdi osasuntsuko muki guruina. Mukitasuna hondakinetako partikuietatik babesten duen azaitxo mehea da. Ziiioak, mugituz, hodian sartzen diren partikuia horiek kanpora botatzen dituzten iietxoen modukoak dirá. Ziiioen mugimendua noiakoa den adierazteko behatzak bizi-bizi mugi ditzakezu, aurrera eta atzera. Ziiioak beisboieko makiien modukoak dirá, pilota jotzen dutenean.
Jarraian azter ezazu irudiko bronkioaren aiderdi kaitetua. Erakus ezazu handituta dagoen mukosa eta ziiioak geidi eta desagerturik. Erakus gehiegizko mukitasunak biokeatu eta narritatu egiten duela bronkio-hodia. Ziiioetako batzuk ezin direnez mugitu, ezin dute garbi mantendu bronkioioa hondakin-partikuia hauetatik. Ziiioetako beste batzuk desa- gertu egin direnez, ezin dute ezta beren egitekoa bete.
Galdetu: Zer usté duzu gertatzen deia bronkioak hondakinez eta mukitasunez estaitzen direnean? (Oxigeno gutxiago heitzen da biriketara). Zer eragin du honek gor- putzean? (Gorpljtzak oxigenoa behar du funtzionatzeko. Behar adina oxigeno jasotzen ez bada, aise nekatzen da. Era berean, bihotzak ian gehiago egin beha- rra dauka, odoia igaroarazteko eta, hórrela, oxigeno galera konpentsatzeko).
DISCOVER: BIZITZEN IKASTEN - 5. malla
CARDENKIEN CIDA 3
Erretzeak bronkioetan duen eragina
hautsaren eta muklaren eragl- nez kaltetutako zllloak
nandltua
mukl guruinak